Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

Bilmeceler ve Deyimler

BİLMECELER

Alçaçık boylu, kadife donlu (Patlıcan)
Bilmece bildirmece dil üstünde kaydırmaca (Dondurma)
Dağdan attım parlaanmaz, illa yumruğa dayanmaz (Soğan)
Yer altında sakallı dede (Pırasa)
Ben giderim, o gider (Gölge)
Ben dururum o duru (İz)
Ufacık mezar, dünyayı gezer. (Ayakkabı)
Uzun oluk, dibi delik. (Baca)
Dağa gider seslenir, eve gelir yaslanır. (Balta)

Deveden büyük
pireden küçük,
baldan tatlı,
zehirden acı. (İncir ağacı, incir çekirdeği, incir, incirin sütü)

Dağdan gelir dak gibi
Kolları budak gibi
Eğilir bir su içer
Böğürür oğlak gibi ( Araba)

DEYİMLER

Canı geçmek (şekerleme yapmak)
Paşaya kelle yetiştirmek (çok acele etmek)
Katığı yanında zeytin gündeliği(bedava çalışmak)
Yememiş içmemiş yetiştirmiş( hemen gidip başkalarına söylemiş)
Ocağına incir ağacı dikmişler(ocağını södürmüşler, her şeyini yok etmişler)
Eski hasır gerilip durur, anasının evi görülüp durur.(aslı ne olduğu belli)
Hacı ahmedin ak deve, varı geli yok yere. (boşuna uğraşmak)
Elen –telen etmek. (har vurup harman savurmak)
On dönüm bostan yan gel Osman (biraz geliri olan çalışmıyor.)
Turbun büyüğü heybede (asıl bundan sonra olacakları gör)
Düğün evinin tefçisi ölü evinin yasçısı( gülenle gülen, ağlayanla ağlayan ve aynı zamanda iki yüzlü ve yalaka anlamında)
Bir çuval inciri berbat etti.
İki dirhem bir çekirdek.
Öfkeyi eşeğinden alamayan, semerinden alırmış.
Uyku-dünek yok. (rahat, huzur yok).
Culaf olmak (parçalanıp ezilmek)
Hameştaşı gelmek (ucu ucuna yetmek)
Kuzu satımı, kız satımı (nişanlanma ve evlenme nin belli bir zamanı olduğu)
Ölümü komşu evine göndermek (tehlikeyi kendinden uzaklaştırmak)
Yeninden alıp yakasına yamamak (ihtiyaçlarını kendi kendine karşılamak, idare etmek.)
Yemeyip içmeyip yetişdimek
Atınan apayı dövüşdümek (iki samimi insanı birbirine düşürmek)
Acı yavan kuru soğan ( Ne bulunuyorsa, elde yiyecek olarak ne varsa.)
Gödüğünü unutmaz, çiğnediğini yutmaz (Hafızası cok iyi olanlar için söylenir)
Kırk develi yörük oğlu gibi dengelmek (Hiç bir şeyi umursamadan yan gelip yatmak)
Dilden dikiden annımımek (Kendi kafasının erdiği şekilde davranmak, kimseyi dinlememek)

KAYNAKLAR:
http://dilcerezleri.bravejournal.com/entry
AKTAKKA, Nuri-DEMİRCAN, Necati (2006) Dünden Bugüne Aydın Halk Kültürü, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı.
MUSLU, Mehmet Ali, 1985, İlçemiz Çine, İzmir: Hür Efe Matbaası. Sayfa 58