Tarihin başlangıcından buyana beşiklik ettiği medeniyetlerle ve onların bize bıraktıkları tarihi ve kültürel miraslarla insanlık tarihinin adeta açık hava müzesi konumunda olan Aydın’ın, “Aydın Kültür Envanteri” kitabı iki cilt halinde çıkmıştır.

Kitapta son yıllarda ilimizde yapılan kazı ve araştırmalarda Neolitik, Kalkolitik ve Tunç Çağından kalma, Kiliktepe, Tavşanadası, Mersinlidere, Tepecik Höyüğü, Hamidiye, Kavaklıdere, Pekmeztepe, Köprüova ve Deştepe Höyükleri gibi önemli Prehistorik merkezlerin açıklamalarına ve fotoğraflarına yer verilmiştir.

Menderes Ovasının hem kuzeyinde hem de güneyinde inci gibi dizilmiş Miletos, Didim, Priene, Magnesia, Tralleis, Nysa, Akaraka, Afrodisias, Antiokia, Piginda, Harpasa, Ortohosia, Alabanda, Alinda, Amyzon, Myus gibi antik kentlerin geniş açıklamaları ve fotoğraflarını kitapta yer almaktadır.

Aydın’ın 13. yüzyılda Türkler tarafından fethinden sonra 14. yüzyılın başlarından Aydınoğulları Beyliğinin, 15. yüzyıldan itibaren Osmanlıların idaresine geçmiştir. Aydın’da gerek beylikler döneminde gerekse Osmanlılar döneminde birçok camii, han, hamam vb. anıtsal yapılar inşa edilmiştir. Bunlardan Merkez’de Cihanoğlu Camii ve Külliyesi, Süleyman Çelebi Camii, Nasuhpaşa Külliyesi, Üveyspaşa Camii, Ramazanpaşa Camii, Ağaçarası Camii, Eskiyeni Camii, Kuşadası’nda Öküz Mehmet Paşa Kervansarayı yer alır. Yine Bunların yanında Didim’de İlyasbey Camii ve Külliyesi, Çine’de Ahmet Gazi Camii ve Ahi Bayram Türbesi, Nazilli Esenköy’de Arpaz Beyler Konağı, Koçarlı’da Cihanzade Mustafa Bey Camii ve Kulesi, Söke’de İlyas Ağa Camii de kitapta fotoğraflarıyla beraber açıklanmıştır.

Aydın Kültür Envanteri I ve Aydın Kültür Envanteri II şeklinde hazırlanan kitap, Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Karacasu Afrodisias Müzesi Müdürlüğü ve Didim Milet Müzesi Müdürlüğü ile basımını üstlenen Aydın İl Özel İdaresi’nin ortak çalışması sonucunda ortaya çıkmıştır.

İki ciltten ve toplam 807 sayfadan oluşan ve tüm eserlerin resimleriyle beraber açıklandığı kitaplar eserlerimizin tespiti, kayda geçirilmesi ve muhafazası açısından oldukça önemlidir. Eserde hem antik döneme, hem de Türk Tarihi dönemine ait tarihi sit, arkeolojik sit, doğal anıtlar ve kültürel, askeri, idari ve endüstriyel yapıların kayıtları bulunmaktadır.

Kitapların Aydın’ın tarihi ve kültürel değerlerini belgelemesi, kayıt altına alarak gelecek nesillerimize aktarması konusunda rehberlik yapmasını arzular, Aydın’ımıza hayırlı olmasını dileriz.